कोरोना कहरको क्रन्दन

रामदयाल राकेश

(दृश्य: दुई)

पर्दा पुनः खोलिएको छ,
अब भने एक जोडी गिद्ध
टेकेर सबै विधिविधान
अनि संविधानको पुस्तक
गरिरहेछ क्याटवाक्
अगाडि फर्कन्छन्; अर्को पाना च्यातिन्छ

अलिक अघि आउँछन्: धाराहरु खारेज हुन्छन्
अलि पछि सर्छन्: उपधाराहरु बिलाउँछन्
पल्टाउँदापल्टाउँदै संविधानका पुस्तकका पानाहरु
अन्ततः च्यातिन्छ धुजाधुजा भएर पुस्तक
क्याटवाक् गर्दै एक जोडी गिद्ध
सगौरव घोषणा गर्छ आफ्नो विजयको ।
दर्शक दीर्घाका अरिङ्गालहरु भने
जोड जोडले ताली पिटिरहेछन्
उफ्री उफ्री खुसी मनाइरहेछन् ।

(दृश्य तीन)

ठीक त्यसै बेला
रङ्गमञ्चमा प्रवेश गरेको
…ले उडाएर
आर्यघाटमा पुर्याइदिएका छन्
संविधानका च्यातिएका पानाहरु ।
देशकै सबैभन्दा ठुलो
‘बन हाकिमको’ आदेश गर्न
आर्यघाटमा जम्मा गरिएको
दाउराको थुप्रोमा अड्किएका छन्

अहिले
ती पानाहरु र
कसले कति आगो लगाइदिने
थाहा छैन ।

(दृश्य चार)

यता रङ्गमञ्चमा जम्मा भएका
अरिङ्गालहरु भने
अझै नाचिरहेछन्
अझै खुसी मनाइरहेछन्,
त्यही नृत्य र खुसीबिच
एक जोडी गिद्धको क्याटवाक्
निर्विघ्न र निर्वाध चलिरहेछ ।
चलिरहेछ चलिरहेछ ।

रचना गर्भ: यस कविताको रचनागर्भ कविता शृङ्खला ६

(केही दिनअघि लघुकथाकार सुमन सौरभले आफ्नो स्ट्याटसमा गिद्धको क्याटवाक्को उल्लेख गर्नुभएको थियो । यसैबाट प्रभावित र प्रेरित भएर उहाँले यो कविताको रचना गर्नुभएको थियो ।)

तपाईंले ठिक भन्नुभएको छ, संविधानका पानाहरु उडाएर आर्यघाटमा पुर्याएको छ। कुन बेला कसले यसमा आगो लगाइदिन्छ, थाहा छैन । अहिले संविधानका अभिभावक र संविधानका प्रमुख निर्माता नै संविधानको अपव्याख्या गरिराखेका छन् । संविधान जब लेखियो तब यिनीहरुले नै संसारमा सर्वोत्कृष्ट संविधान हामीले लेखेका छौँ भने तर अहिले यिनीहरु नै संविधानको चीरहरणमा अहोरात्र अग्रसर भइराखेका छन् ।

म संविधानविद् र कानुनविद् होइन तर संविधान लेखिने बेलामा मैले छिमेकी राष्ट्र भारत र संयुक्त राज्य अमेरिकाको संविधानको प्रस्तावना पढेको थिएँ । मैले पनि प्रस्तावनामा आपति जनाएको थिएँ । अन्नपूर्ण होटलमा पूर्व राष्ट्रिय मा.अ. समाज आयुक्तद्वारा आयोजित कार्यव्रmममा मैले भनेको थिएँ कि यो संविधानको प्रस्तावना नै आपतिजनक छ । किनभने यसमा लेखिएको थियो, ‘We nepali people’ हामी नेपाली । मैले भनेँ, छिमेकी मुलुक भारतको संविधानको प्रस्तावनामा लेखिएको छ, ‘We the people of Democratic Republic of India’ न कि We indian people । त्यस्तै गरी अमेरिकाको संविधानको प्रस्तावनामा लेखिएको छ, ‘We the people of united states of America’ । तर नेपालको संविधानमा यस्तो लेखिएको छैन । पूर्व आयुक्त समाज समितिको एउटा प्रतिनिधि मण्डल नै गएर संविधानसभाका सभामुख सुभाष नेम्बाङलाई भनेर यतातिर ध्यान आकृष्ट गराइएको थियो । पछि संविधानको प्रस्तावनामा लेखियो, ‘We the sovereign people of Nepal’ सो गोष्ठीमा सबैभन्दा पहिला वरिष्ठ पत्रकार कनकमणि दीक्षितले मेरो समर्थनमा भनेका थिए कि मेरो तर्कमा दम छ । त्यसपछि सोल्टी होटलमा आयोजित संविधान विषयक संगोष्ठीमा पनि मैले यही कुरा भनेको थिएँ ।साङ्ग्रिला होटलमा आयोजित कार्यक्रममा छिमेकी मुलुक भारतको जवाहरलाल विश्वविद्यालयका एक जना संविधानविद् प्राध्यापक र पटना विश्वविद्यालयबाट निमन्त्रित अर्का प्राध्यापकका साथै प्रा.डा. रामकृष्ण तिमिल्सिनाको कार्यपत्रमा मैले यही प्रश्न दोहोर्याएको थिएँ तर उहाँले खण्डन गर्नुभएको थियो । यद्यपि यी आमन्त्रित प्राध्यापकहरुले मेरो समर्थन गर्दा म खुसी भएको थिएँ । रात्रिभोजका अवसरमा कुराकानीका सिलसिलामा मलाई संविधानविद् प्रा.डा. सूर्य ढुङ्गेलले भन्नुभएको थियो, ‘जेजस्तो रुपमा संविधान लागु भएको छ त्यसलाई समर्थन गर्नुपर्छ ।’

क्रमश…….